Łojotokowe zapalenie skóry
Łojotokowe zapalenie skóry (wyprysk łojotokowy) jest dość częstą chorobą występującą u niemowląt, nastolatków i osób dorosłych. Jest to przewlekła dolegliwość obejmująca owłosioną skórę głowy, twarz, klatkę piersiową, plecy, doły pachowe i pachwiny – regiony o dużej gęstości występowania gruczołów łojowych. Choroba ta może wiązać się z zakażeniem ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV) lub chorobami z kręgu autoagresji. Współczynnik chorobowości w populacji ogólnej wynosi 1-3%.
Etiologia tej choroby nie jest do końca poznana. Wydaje się, że drożdżak z gatunku Malassezia jest przyczyną wystąpienia specyficznej odpowiedzi immunologicznej, która uruchamia kaskadę zmian w obrębie skóry, prowadząc do jej łojotokowego zapalenia. Drożdżak ten w warunkach fizjologicznych jest składnikiem flory skóry, ale u podatnych osób, u których występują objawy, wnika on w warstwę rogową naskórka i uwalnia specjalny enzym – lipazę, która poprzez liczne mechanizmy zapoczątkowuje proces zapalenia.
Rozpoznanie choroby jest tzw. rozpoznaniem klinicznym – na podstawie wyglądu i lokalizacji zmian skórnych. U niemowląt objawia się jako dość pospolita ciemieniucha, która jest bardzo łagodną postacią ustępującą samoistnie. U nastolatków oraz osób dorosłych objawami są łuszczące się, tłuste, rumieniowe plamy na skórze owłosionej głowy, na uszach, brwiach, klatce piersiowej i plecach oraz w fałdach nosowo-wargowych. Jeśli obraz kliniczny nie wystarcza, można wykonać badanie histopatologiczne skóry, które nie pozostawi żadnych wątpliwości co do rozpoznania: stan gąbczasty, zatkane ujścia mieszków włosowych, parakeratoza.
Leczenie łojotokowego zapalenia skóry różni się nieco w przypadku niemowląt oraz młodzieży i dorosłych. U tych najmłodszych dzieci stosuje się środki zmiękczające i nawilżające: oliwa z oliwek, wazelina czy specjalne emolientowe preparaty do kąpieli. Zmiękczone łuski usuwa się delikatnie ściereczką. Nie zaleca się stosowania szamponów w celu leczenia łojotokowego zapalenia skóry u dzieci poniżej 2. roku życia. Leczenie młodzieży i osób dorosłych nie różni się. Polega na synergistycznym stosowaniu szamponów, leków przeciwgrzybiczych, inhibitorów kalcyneuryny oraz glikokortykosteroidów. Głównymi zadaniami powyższych leków jest zmniejszenie rumienia i innych widocznych objawów oraz redukcja świądu, który znacznie obniża komfort życia pacjenta. Jako że choroba ta jest dolegliwością przewlekłą, niezbędne jest długotrwałe stosowanie odpowiednich preparatów w celu utrzymania remisji choroby.
Piśmiennictwo
Źródło tekstu:
- Baran E., Szepietowski J., Maleszka R. i in.: Łojotokowe zapalenie skóry i łupież: konsensus postępowania terapeutycznego. Wytyczne rekomendowane przez Polskie Towarzystwo Dermatologiczne. „Dermatologia Kliniczna” 2006, nr 4, s. 229–234.
