Wywinięta powieka - defekt do skorygowania

Spis treści:

1. Czym są powieki?
2. Ektropia, czyli… 
3. Rodzaje anomalii
4. Rozpoznanie przypadłości, leczenie
5. Profilaktyka

Przypadłość, jaką jest wywinięcie powieki, może obejmować całą powiekę lub jedynie jej fragment, czyli część:

• przyśrodkową,
• boczną,
• środkową.

Czym są powieki? 

Organ ten należy do tzw. „ruchomych” miękkich elementów twarzy, które otaczają od przodu gałkę oczną. Górna oraz dolna powieka, która tworzy ów organ - jest częścią aparatu, którego zadaniem jest ochrona oka.                                              

Obszar zewnętrzny, skórny powieki przekształca się na wolnym jej brzegu w obszar wewnętrzny (spojówkę).

Skóra, jaka pokrywa powieki jest:

• cienka,
• mieści w sobie gruczoły potowe oraz łojowe,
• jej brzegi posiadają rzęsy.

Mięśnie powiek usytuowane są za tkanką podskórną - należą do nich:

• ścięgno mięśnia dźwigacza powieki górnej,
• fragment mięśnia okrężnego oka.

Określoną sztywność powieka zawdzięcza tarczce powiekowej, która znajduje się za warstwą mięśniową.

Ektropia, czyli… 

Wywinięcie powieki na zewnątrz, należy do najczęstszych wad jej nieprawidłowego ustawienia. Przypadłość ta oprócz utraty łez powoduje ponadto wysychanie gałki ocznej (na skutek niewystarczająco nawilżonej spojówki następuje jej zapalenie).

Defekt wywinięcia powieki to efekt procesu osłabienia mięśni tkanki łącznej.

Ważne! Schorzenie dotyka zazwyczaj starszą część populacji.

Powieka, fot. panthermedia

Ponadto anomalię może powodować:

• powstała po doznanym urazie blizna,
• porażenie nerwów twarzy,
• alergia,
• przyczyny wrodzone (zespół płodu arlekinowego),
• środki farmakologiczne,
• całkowita resekcja szczęki (następuje utrata podłoża kostnego),
• nadmierne wycięcie skóry powieki dolnej podczas operacji plastycznej powieki dolnej.

Ektropia objawia się:

• odwiniętą powieką (zazwyczaj dolna),
• zaczerwienieniem i bólem spojówek,
• nieustannym łzawieniem. 

Ważne! Zaczerwienienie oraz łzawienie, to efekt odwinięcia brzegu rzęskowego. Obnażenie spojówki powiekowej, gałkowej a także odstawanie brzegu powieki od gałki - powoduje przerastanie nabłonka spojówki i stany zapalne.  

Rodzaje anomalii 

Jak już była mowa wcześniej, wywinięcie powieki może dotyczyć jej całości lub tylko poszczególnych jej części.

Całkowite - punkty łzowe nie przywierają do powierzchni gałki ocznej, dochodzi do zaprzestania procesu fizjologicznego odpływu łez przez kanaliki łzowe.

Przyśrodkowe - dochodzi do osłabienia czynności pompy łzowej. W efekcie następuje tzw. „łzawienie patologiczne” (wada charakteryzująca się przelewaniem łez przez krawędź powieki).

Pojawia się ponadto:

• niedomykalność powiek,
• wysychanie oka.

Ważne! Do możliwych powikłań należy zwężenie oraz zniekształcenie punktu łzowego. Skutkuje to wyschnięciem i zrogowaceniem spojówki.

Boczne - powoduje gromadzenie się oraz wylewanie łez w okolicy bocznego kąta oka. Proces ten powstaje na skutek ciągnięcia brzegu powieki ku przodowi oraz pośrodkowo.

Centralne - dochodzi do chronicznego zapalenia spojówek, które spowodowane jest efektem opadnięcia ku dołowi brzegu powieki bądź jego odstawaniu od gałki ocznej.

Rozpoznanie przypadłości, leczenie 

Schorzenie diagnozuje lekarz okulista, przeprowadzając serię specjalistycznych badań:

• oględziny w świetle dziennym, które pozwolą na dokładne przyjrzenie się m.in. nieprawidłowemu odstawaniu brzegu rzęsowego powieki,
• badanie w lampie szczelinowej,
• badanie siły mięśni twarzy (sprawdzenie czy nie doszło do porażenia nerwu twarzowego).

Ważne! Przeprowadza się także test na przestrzenną dokładność. Pacjent dotyka kciukiem obszaru poniżej bocznego kąta oka (gdzie dochodzi do zetknięcia górnej oraz dolnej powieki), następnie wodzi wzrokiem do góry a także w bok. W przypadku, gdy brzeg powieki nie powróci po przeprowadzonym badaniu na swoje miejsce - można wnioskować, że doszło do procesu wywinięcia powieki.

Objawy przypadłości można łagodzić poprzez zastosowanie odpowiednich medykamentów:

• sulfonamidy,
• antybiotyki,
• preparaty sztucznych łez,
• krople przeciwzapalne.

Ważne! Jedyną skuteczną metodą zlikwidowania przypadłości jest przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego.

Metoda zabiegu, jaki wybierze chirurg uzależniona jest od przyczyny, jaka wywołała defekt wywinięcia powieki.

Korekcja części przyśrodkowej - odbywa się na zasadzie dokonania skrócenia powieki w poziomie. Lekarz wycina romboidalny kawałek spojówki a także tarczki poniżej punktu łzowego. Dochodzi również do wycięcia (kształt litery T) powieki na pełnej grubości i następnie zdwaja przednią gałąź więzadła przyśrodkowego.

Korekcja centralnego wywinięcia powieki bocznej - odbywa się metodą Bicka (wycina się pięciokątny fragment pełnej grubości powieki w części kąta bocznego oka).

Korekcja wywinięcia powieki dolnej w części bocznej - odbywa się poprzez zespolenie boczne brzegu tarczki z okostną wewnętrznego obszaru bocznego brzegu oczodołu, pod górnym rozgałęzieniem więzadła powiekowego bocznego z równoczesnym zlikwidowaniem nadmiaru skóry powieki dolnej.

Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i trwa około godziny. Rekonwalescencja oraz okres gojenia to około 10 dni.

W przypadku udanej operacji korekty wywiniętej powieki, pacjent ma przywrócony prawidłowy stan anatomiczny powieki. Ponadto ustępują wszystkie objawy okulistyczne.  

Ważne! W niektórych przypadkach konieczne jest wykonanie kilku zabiegów, aby uzyskać zadawalające efekty leczenia.

Profilaktyka 

W zależności od czynników, które wywołują przypadłość, można stosować pewne formy „zapobiegania”.

• w przypadku porażenia (rekonstrukcja nerwu twarzowego),
• u osób po resekcji szczęki (jednoczesna bądź wczesna rekonstrukcja podłoża kostnego),
• w przypadku operacji plastycznych powieki dolnej (ostrożność przy wycinaniu nadmiaru skóry).

Ważne! Nie istnieje skuteczna profilaktyka w przypadku wywinięcia powieki związanej z procesem starzenia się.