Wyprysk kontaktowy
Wyprysk kontaktowy jest reakcją zapalną skóry. W przypadku wyprysku alergicznego pacjent uczula się na jedną lub kilka substancji chemicznych i dochodzi do rozwoju typowej reakcji alergicznej typu IV (wg Gella i Coombsa). Wyprysk kontaktowy z podrażnienia (toksyczny) wywołanym jest przez kontakt z czynnikiem drażniącym, który uszkadza barierę ochronną skóry lub/i ma silne właściwości toksyczne.
Wyprysk kontaktowy z podrażnienia występuje znacznie częściej niż alergiczne kontaktowe zapalenie skóry, gdyż pojawia się u każdej osoby narażonej na działanie substancji drażniącej.
Różnice między odczynami toksycznymi i alergicznymi
Charakter reakcji zapalnej | Toksyczny |
Alergiczny
|
Nasilenie odczynu zapalnego wprost proporcjonalne do dawki | + | czasami |
Konieczny wcześniejszy kontakt z daną substancją | - | + |
Występuje u wszystkich osób mających kontakt z badaną substancją | + | - |
Zależy od czasu ekspozycji | + | - |
Zmiany przekraczają miejsce kontaktu | - | + |
Może ulegać nasileniu po usunięciu substancji wywołującej | - | + |
Odczyn immunologiczny | - | + |
Nasilenie reakcji toksycznej
zależy od rodzaju substancji działającej na skórę i czasu ekspozycji, a także od odporności skóry. Właściwą odporność zapewnia skórze prawidłowo funkcjonująca bariera, którą stanowi płaszcz lipidowy i warstwa rogowa naskórka.
Czynniki drażniące
Czynniki fizyczne | Promieniowanie ultrafioletowe Promieniowanie jonizujące Promieniowanie laserowe Zimno Ciepło
|
Czynniki chemiczne | Roztwory zasad i kwasów Rozpuszczalniki organiczne Produkty spożywcze Rośliny
|
Czynniki lotne | Pyły i pary powstające podczas obróbki tworzyw sztucznych |
Skóra twarzy, narządów płciowych i okolic wyprzeniowych jest bardziej wrażliwa niż skóra dłoni i stóp. Obecność licznych mieszków włosowych może ułatwiać penetrację substancji toksycznych do skóry właściwej, natomiast wydzielina gruczołów potowych i łojowych działa ochronnie.
