Wyprysk kontaktowy
Wyprysk może powstawać pod wpływem czynników wewnątrz lub zewnątrzpochodnych i stanowi stan zapalny skóry. Wyróżniamy postać alergiczną i niealergiczną. W postaci niealergicznej zapalenie powstaje jako skutek drażnienia przez różne substancje. W wyprysku alergicznym powodem jest nadwrażliwość na związki drobnocząsteczkowe.
Wyprysk kontaktowy z podrażnienia powstaje w miejscu działania substancji drażniącej. Efekt spowodowany jest zniszczeniem bariery ochronnej naskórka jaką są lipidy i kwasowy odczyn pH. Reakcja nie jest związana z alergią i może wystąpić u każdego człowieka w wyniku mechanicznego lub chemicznego działania substancji.
Podatność na działanie danego związku jest zmienna osobniczo. Wyróżniamy silne i słabe podrażniacze. Silne podrażniacze mogą wywoływać reakcję już podczas pierwszego kontaktu ze skórą. Zmiany w różnym stopniu przypominają oparzenie i szybko goją się po przerwaniu kontaktu z czynnikiem wywołującym. W przypadku łagodnych podrażniaczy wyprysk powstaje po dłuższym czasie styczności z substancją drażniącą.
Zmiany utrzymują się przez dłuższy czas, nawet po zaprzestaniu ekspozycji. Zmiany z podrażnienia, mimo że same nie są spowodowane reakcją alergiczną to sprzyjają jej powstaniu. Wiąże się to z ułatwieniem przenikania alergenów przez skórę. U podłoża wyprysku kontaktowego alergicznego leży IV typ reakcji immunologicznej. Substancja po wniknięciu przez naskórek wyzwala dwufazową odpowiedź immunologiczną. Pierwsza faza (uczulająca) powstaje w czasie krótszym niż 5 dni.
Alergeny w wyprysku kontaktowym mają małą masę cząsteczkową. W przypadku niektórych substancji alergia może pojawić się nawet po kilku latach. Do najczęstszych alergenów należy chrom. Wyprysk wywołany jest działaniem soli chromu, z pominięciem soli chromu dwuwartościowego. W wyniku działania dużych stężeń na rękach mogą powstać niebolesne, okrągłe owrzodzenia.
Kolejnym popularnym alergenem jest nikiel. Wyprysk jest często związany z noszeniem sztucznej biżuterii, co w znacznym stopniu tłumaczy, dlaczego alergia jest bardziej powszechna u kobiet. Ocieranie i pocenie powoduje wzrost uwalniania niklu z tych przedmiotów.
Charakterystyczne jest też występowanie zmian w obszarach niemających kontaktu z niklem. Składniki gumy takie jak przyśpieszacze wulkanizacji lub antyutleniacze są silnie alergizujące. Merkaptobenzotiazol jako przyśpieszacz jest stosowany również w gumie stanowiącej część bielizny. IPPD alergizuje głównie przez występowanie w oponach. Objawem nadwrażliwości jest tzw. plamica. Początkowo obserwuje się wyprysk, a następnie objaw krwotoczne.
