Holistyczne spojrzenie na człowieka chorego zmusza za każdym razem do zwrócenia uwagi nie tylko na konkretne schorzenie, ale na całego człowieka z jego psychologicznym sposobem funkcjonowania. Niektóre schorzenia, mimo że dotyczą symptomatologii skórnej są w istocie zaburzeniami psychicznymi (obłęd pasożytniczy, omamy i urojenia dotyczące skóry, trichotillomania, dermatozy arteficjalne), inne natomiast są schorzeniami dermatologicznymi, jednak decydującą rolę w ich powstawaniu odgrywają czynniki psychologiczne (świąd samoistny, nadmierne pocenie się i przewlekła pokrzywka). Jeszcze inną grupę stanowią choroby dermatologiczne uwarunkowane zdecydowanie biologicznie, których przebieg modyfikowany jest przez czynniki psychologiczne (atopowe zapalenie skóry, łysienie plackowate, łuszczyca). Poniższa prezentacja schorzeń psychoderamtologicznych w pewien sposób może spowodować uwrażliwienie zarówno lekarzy dermatologów ,psychiatrów oraz psychologów na zaburzenia psychiczne, pojawiające się w chorobach skóry i odwrotnie. Przez schorzenie psychodermatologiczne należy rozumieć wszelkie zaburzenia, w których występuje komponenta dermatologiczna i psychologiczna. Jak już wspomniano na wstępie ze względu na przewagę jednej z komponent można wyodrębnić trzy główne kategorie schorzeń psychoderamtologicznych:

1. Pierwotne zaburzenia psychiczne ujawniające się schorzeniami skóry i jej uszkodzeniami.
2. Schorzenia dermatologiczne o psychogennej etiologii. Do tych czynników psychogennych można zaliczyć stres, konflikty, szczególnie emocjonalne, frustrację i cechy osobowości.
3. Schorzenia dermatologiczne uwarunkowane przede wszystkim czynnikami biologicznymi, które ulegają swoistej modyfikacji przez czynniki psychologiczne.[28,54,2,3]

Oczywiście podział ten jest bardziej przydatny w badaniach klinicznych, natomiast praktyka potwierdza nakładanie się na siebie.

1. Zaburzenia psychiczne z objawami dermatologicznymi

W tej grupie zaburzenia psychiczne mogą i na ogół przyjmują postać dolegliwości skórnych. Do tej grupy można zaliczyć:

Omamy dotykowe

Omamy dotykowe jako przejaw zaburzeń spostrzegania zmysłowego są patologicznymi doznaniami czuciowymi przy braku działania konkretnego receptora czucia powierzchniowego i absolutnym przekonaniu ich realności. Najczęściej występują pod postacią poruszania się insektów po powierzchnią skóry, drążenia kanałów w skórze, jak również drażnienia skóry prądem, podpalania powierzchni części ciała. Objawy te zazwyczaj występują w psychozach z zaburzeniami świadomości (majaczenia) , psychozach schizofrenicznych oraz halucynozach. Omamy dotykowe często wywoływane są nadużywaniem alkoholu, narkotyków (kokainy, amfetaminy) fenicyklidyny [4,15,5]. W przypadkach, w których dochodzi do zaburzenia świadomości niezbędna jest hospitalizacja [6].

Zaburzenia obrazu siebie

Skóra we wczesnym okresie rozwojowym stanowi bardzo istotny element własnego obrazu ciała. Kiedy dziecko nie doznaje właściwej opieki (kontaktu cielesnego) , wówczas powstaje zaburzony, niestabilny obraz ciała. W sytuacjach stresu może pojawić się obsesyjne lub urojeniowe zainteresowanie skórą. W tym przypadku nie zawsze muszą pojawiać się jakiekolwiek zmiany na skórze, chociaż literatura podaje takie przypadki [10,15].
Znane są dysmorfofobie, której podstawowymi objawami są subiektywne poczucie brzydoty, zdeformowania ciała [54]. Skargi najczęściej dotyczą wyglądu twarzy (zmarszczki, blizny, zaczerwienienia, zblednięcia) . Zaburzenie obrazu ciała może dotyczyć każdego obszaru. Efektem zaburzenia obrazu ciała jest zamartwianie się, co powoduje pogorszenie funkcjonowania w życiu codziennym [43,12]. Jednym z poważniejszych objawów psychicznych jakie temu towarzyszą jest depresja. Jej nasilenie może być różne. Niekiedy jest tak duże, że dochodzi do prób samobójczych. Dotyczy to szczególnie osób z zaburzeniami obrazu siebie w obrębie skóry twarzy [8]. Jeśli zaburzenia dysmofofobiczne nie mają charakteru urojeniowego to zazwyczaj zalicza się je do zaburzeń hipochondrycznych lub obsesyjno-kompulsywnych. Kiedy jednak przybierają formę urojeń, traktuje się je jako jedną z form monosymptomatycznych psychoz hipochondrycznych. Dysmorfofobia może być pierwszym symptomem rozpoczynającego się procesu schizofrenicznego [43,55,15,19].