Łojotok: jakie są jego przyczyny i jak się z nim uporać?
Łojotok, najogólniej mówiąc, związany jest z nadmierną produkcją łoju przez gruczoły łojowe. W pewnych okresach życia – np. krótko po przyjściu na świat i w okresie dojrzewania – łojotok jest wręcz spodziewany, w innych jednak przypadkach łojotok może być spowodowany m.in. zaburzeniami hormonalnymi oraz niedoborami różnych ważnych składników odżywczych. Kiedy więc wystąpienie łojotoku powinno zostać skonsultowane z lekarzem i jakie są możliwości leczenia tego problemu?
Spis treści:
Jednymi z gruczołów, które są obecne w ludzkiej skórze, są gruczoły łojowe. Powiązane są one ściśle z mieszkami włosowymi – otóż to właśnie do nich trafia produkowany przez te gruczoły łój. Wydzielina ta pełni kilka różnych funkcji, przede wszystkim tworzy ona w obrębie skóry swoistą barierą ochronną, które może chronić ludzi przed wtargnięciem do ich organizmu patogennych bakterii czy grzybów.
Gruczoły łojowe z pewnością są ludziom potrzebne, kiedy jednak ich aktywność jest zbyt duża, prowadzić to może do wystąpienia pewnych problemów dermatologicznych. Nadaktywność tychże struktur prowadzi do stanu, które określany jest jako łojotok.
Jakie są przyczyny łojotoku?
Na ilość produkowanej przez gruczoły łojowe wydzieliny wpływ ma wiele różnych czynników, gdzie jednym z ważniejszych są poziomy różnych hormonów w organizmie. Stymulująco na produkcję łoju wpływają androgeny, czyli męskie hormony płciowe. Odwrotne działanie mają żeńskie hormony płciowe – estrogeny – które osłabiają wydzielanie łoju.
Ze względu na wyżej omówione zależności w pewnych okresach życia wystąpienie łojotoku bywa wręcz spodziewane. Przez występowanie zmian hormonalnych dochodzi do wzmożonej aktywności gruczołów łojowych w krótkim czasie po urodzeniu (w okresie niemowlęcym), oprócz tego łojotok typowo pojawia się również w trakcie okresu dojrzewania.
W wymienionych przypadkach łojotok pojawia się i po pewnym czasie – kiedy to dojdzie do stabilizacji stężeń hormonów w organizmie – problem zasadniczo ustępuje. Zdarza się jednak i tak, że łojotok utrzymuje się przez długi czas lub że pojawia się on u dorosłego człowieka.
W takiej sytuacji problemowi zdecydowanie warto się przyjrzeć bliżej, ponieważ jego przyczyną może być:
- nadmiar androgenów (który u kobiet może wynikać np. z chorowania na zespół policystycznych jajników),
- doświadczanie silnego stresu,
- niedobory różnych substancji mineralnych (takich jak np. witamina A, B2 czy C),
- nadmierna kolonizacja skóry przez drożdżaki z gatunku Pityrosporum ovale.
Zauważalne także jest to, że zwiększoną tendencję do łojotoku mają ludzie cierpiący na pewne schorzenia. Jako przykłady jednostek, które mogą zwiększyć ryzyko nadaktywności gruczołów łojowych, podać można np. chorobę Parkinsona, AIDS, alkoholizm oraz depresję.
Łojotok: objawy
Łojotok zazwyczaj jest łatwy do stwierdzenia. Objawy tego problemu zauważalne są przede wszystkim w tzw. okolicach łojotokowych (czyli tych, gdzie występuje największa ilość gruczołów łojowych) – są nimi głównie owłosiona skóra głowy, okolica zauszna, czoło oraz nos i fałdy nosowo-policzkowe. Rzeczywiście okolice łojotokowe rozmieszczone są przede wszystkim w obrębie twarzy, należą do nich jednak również i okolice mostka czy przestrzeń pomiędzy łopatkami. W przypadku osób, u których istnieje łojotok, we wspomnianych okolicach skóra jest wyraźnie lśniąca, a oprócz tego jest ona zauważalnie tłusta.
Łojotok, fot. panthermedia
Choroby związane z łojotokiem
Łojotok wydawać się może dość błahym problemem – teoretycznie prowadzi on przecież ogólnie do pogorszenia wyglądu skóry. W praktyce jednak nadaktywność gruczołów łojowych może być przyczyną pewnych problemów zdrowotnych, takich jak chociażby łupież łojotokowy czy trądzik pospolity oraz trądzik różowaty. Z łojotokiem związane jest również ryzyko wystąpienia problemu, którym jest łojotokowe zapalenie skóry. Ostatnia z wymienionych jednostek miewa nie tylko uciążliwe objawy (którymi mogą być nieestetyczne zmiany skórne oraz silny świąd), ale i prowadzić ona może nawet do znacznego przerzedzenia włosów na głowie. Wspomniane aspekty powinny przekonać do tego, że łojotoku nie powinno się bagatelizować i w razie jego wystąpienia zdecydowanie zalecane jest skonsultowanie się z lekarzem – może on wydać pacjentowi zalecenia dotyczące tego, jak uporać się z łojotokiem.
Leczenie łojotoku
Leczenie łojotoku wyglądać może naprawdę różnie – owszem, dostępne są różne leki, dzięki którym możliwe jest wyregulowanie aktywności gruczołów łojowych, aczkolwiek zazwyczaj najpierw podejmowane są próby wdrożenia innych niż farmakoterapia oddziaływań. Tak naprawdę znaczny wpływ na czynność gruczołów łojowych ma przejawiany przez pacjenta styl życia. Osobom, które mają łojotok, zalecana jest chociażby zmiana diety – powinny one unikać spożywania nadmiernych ilości węglowodanów oraz tłuszczów (słodycze i smażone potrawy są im raczej odradzane), ale i zredukować udział w swojej diecie pikantnych przypraw, używek oraz alkoholu. W związku z tym, że czasami łojotok spowodowany jest niedoborami witaminowymi, pacjentom zwraca się uwagę na to, by układając swój jadłospis, pamiętali oni o wzbogaceniu go w produkty, które dostarczą ich organizmom wszelkich niezbędnych składników. Znaczenie ma także unikanie stresu, pomóc pacjentom z łojotokiem może również regularna aktywność fizyczna.
W sytuacji, gdy modyfikacja stylu życia nie wpływa na istniejący u pacjentów łojotok, wtedy zwykle rozpoczynane jest już leczenie farmakologiczne. Obejmować ono może chociażby suplementację witamin, których niedobory bywają przyczynami łojotoku. Wykorzystywane mogą być również rozmaite leki, m.in. działające miejscowo preparaty przeciwgrzybicze. Pacjenci zmagający się z łupieżem mogą skorzystać z różnych szamponów przeciwłupieżowych (zawierają one m.in. kwas salicylowy).
W sytuacji zaś, gdy u pacjenta rozwinie się łojotokowe zapalenie skóry, uzasadnione bywa rozpoczęcie stosowania przez niego środków z grupy glikokortykosteroidów, które wywierają efekt przeciwzapalny. Stosując jednak te leki, zawsze należy zachować szczególną ostrożność – otóż wtedy, gdy glikokortykosteroidy są stosowane bez przerwy przez dłuższy czas, stwarza to zagrożenie wystąpieniem pewnych problemów dermatologicznych, takich jak np. ścieńczenie skóry. Ze względu na takie ryzyko w razie rozpoczęcia stosowania preparatów z grupy glikokortykosteroidów zawsze należy zapytać lekarza o to, jak stosować ten lek tak, aby było to w pełni bezpieczne.
